Risk Analizi
Risk analizi işyerinde olan veya dışarıdan gelebilecek tehlikeli durumların belirlenmesi ve tehlikeli durumların riske yol açan faktörlerin kaynakları analiz edilip derecelendirilmesi ve kontrol olacak şekilde tedbirlerin alınması için yapılan çalışmalardan biridir. Risk analizini yönetmeliğe göre, işveren çalışma ortamında çalışan kişilerin sağlık ve güvenliğini sağlama, geliştirme amacıyla iş sağlığı ve güvenliği açısından değerlendirmeyi yaptırmalıdır.
İş hayatında ne gibi riskler vardır? Nelere bakılır? İş yerinde yapılacak olan işlerden gelebilecek tehlikeler, işlemi devam eden operasyon ve farklı proseslerden, kullanılan maddelerden, işyeri ya da çevresinde yer alan kişilerden, her türlü makinelerden ve donanımdan, çevre şartlarından ve farklı unsurlardan birbirleriyle etkileşmesinden kaynaklı risk analizi yapılması gerekir.
Risk Analizi Örnekleri
Risk analizi örnekleri arasında ilk tehlike analizi, 5x5 Matrisi, kontrol listeleri, yetersizlik ve eksiklik metodu ve etkileri analiz etme, tehlike ve işletilebilirlik analizi, hata ağacı ve olay ağacı, sonuç analizi, veri tabanı ve kinney metodu kullanılmaktadır. Bu örnekler arasında en fazla kullanılan ise 5x5 matrisidir. Risk analizi örnekleri her işyerine göre değişiklik göstermektedir. İş güvenliği uzmanı işyerindeki tehlikeli durumları yahut eksik olan durumları tespit ederek işverene risk analiz raporunu sunarak, neler yapılabileceği üzerinde bir plan çizelgesi hazırlanır ve hepsi tek tek uygulanılır.
Risk Analizi Raporu Yöntemleri
Risk analizi raporu yöntemleri arasında nitel ve nicel olmakla beraber rapor yöntemleri bulunmaktadır. Nitel risk değerlendirmesi gözleme dayalı olmaktadır. Sayısal olacak şekilde ölçülemeyen özellikler ile alakalı araştırmaları içerisine alır. Nicel risk değerlendirmesi ise rakamların daha çok ön plana çıkması sonucunda istatistiksel bir şekilde değerlendirilmiş olduğu ve analiz edildiği yöntemleri içerisine alır.
Nitel risk analizinde öncül risk analizi yöntemi ile risk matrisleri, tehlike ve çalışabilirlik durumu, hata modu ile etkilerin analizi yapılır. Nicel risk analizi yönteminde ağaç tabanlı teknikler (statik analiz), hata ağacı analizi (fault tree analysis), olay ağacı analizi (Event Tree Analysis), sebep ve sonuç analizi (Cause-Consequence Analysis), yönetim gözetim risk analizi (MORT: The Management Oversight and Risk Tree) yer almaktadır. Dinamik sistemler için Teknikler ise Diagraf-Hata Grafiği, markov modelleri, monte-carlo benzetimi, dinamik olay mantığı analitik yöntemi, dinamik olay ağacı analitik yöntemleri kullanılmaktadır.
Risk Analizi Raporu
Risk analizi raporu sonucunda işverenin şartları yerine getirilmesinde bazı noktalar öne çıkmaktadır. Risklerden kaçınılması gerekir. Kaçınılmayacak risklerin analizi yapılmalı, iş kişilere uygun hale getirilecek şekilde işyerlerinin tasarımıyla iş ekipmanı, çalışma şekliyle üretim metotlarının seçiminde özen gösterilmesi gerekir.
Teknik gelişmelere uygun olacak şekilde uyum sağlanmalı, tehlikeli olan ya da daha az tehlikeli olabilecek durumlar değiştirmek. Teknoloji, çalışma şartları, iş organizasyonu ve sosyal ilişkiler, çalışma ortamıyla alakalı faktörlerin her birini kapsayacak olan risk analizi raporu çıkarılması gerekir.